Paýtagtymyzda Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň toplumynyň açylyş dabarasy boldy, şeýle hem teleköpri arkaly Ahal welaýatyndaky Karantin merkeziniň, Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde gurlan merkezleriň — döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen gurlan türkmen alabaýynyň merkezleriniň açylyş dabaralary geçirildi.

Milli taryhy-medeni mirasymyzy aýawly saklamak hem-de dünýä ýaýmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Türkmen alabaýlarynyň seçgiçilik işlerini ösdürmek, bu täsin tohumy has-da kämilleşdirmek degişli ugurda alnyp barylýan giň gerimli işleriň möhüm bölegine öwrüldi.

Alabaý itleri gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan ahalteke bedewleri hem-de ajaýyp halylarymyz ýaly, halkymyzyň milli gymmatlyklarynyň hatarynda durýar. Olar türkmeniň sazlaşyk, gözellik, maddy we ruhy gymmatlyklar hakynda düşünjeleriniň nyşanlaryna öwrülip, halkyň medeniýetiniň ähmiýetli bölegini düzýärler.

Häzirki wagtda türkmen alabaýy dünýäde meşhur tohumlaryň biridir. Ýurdumyzyň seçgiçileriniň alyp barýan işleri hem-de alabaýyň arassa ganlylygyny saklamagyň netijesinde, ol biziň günlerimize çenli özüniň asyl keşbini saklap geldi. Türkmen alabaý itleri dünýäniň goragçy tohum itleriniň hatarynda öňdäki orny eýeleýär we hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, alabaýlaryň tapawutly aýratynlyklarynyň birini hem ýitirmezligi üçin olary diňe hünär derejesinde köpeltmek zerurdyr.

Bu ugurda halkara hyzmatdaşlyga ähmiýetli orun berilýär. Hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen edarasy — ÝUNESKO we beýleki iri guramalar, şol sanda daşary ýurtlaryň assosiasiýalary, şeýle hem dünýäniň dürli döwletlerinden ýuridik şahslar we hususy itşynaslar bilen uzak möhletli hyzmatdaşlyk ýola goýulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna türkmen halkynyň ajaýyp däplerini girizmek boýunça uly işler alnyp barylýar. Şolaryň hatarynda alabaý tohum itlerini ösdürip ýetişdirmek işi hem bar.

Milli Liderimiz “Türkmen alabaýy” atly kitabynda: «Alabaý ata-babalarymyzyň döreden milli gymmatlygydyr, ony gorap saklamak, ähli ajaýyplygy bilen geljek nesillerimize ýetirmek biziň borjumyzdyr» diýip ýazýar.

...Şanly waka mynasybetli toplumyň öňündäki meýdançada ýurdumyzyň sungat ussatlary joşgunly aýdymdyr tanslar bilen çykyş etdiler.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň hem-de Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedow dabaraly ýagdaýda toý bagyny kesip, desgany açdy.

Baýramçylyk günlerinde Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň toplumynyň “Alberk QA Academy” halkara guramasy tarapyndan Laýyklyk standartyna görä, Hil dolandyryş ulgamyny hem-de Daşky gurşawyň dolandyryş ulgamyny ýerine ýetirýän we berjaý edýän edara hökmünde bellige alnandygyny hem-de itleri ösdürip ýetişdirmek boýunça ISO 9001:2015 we ISO 14001:2015 talaplaryna laýyklykda, ýörite şahadatnamalara mynasyp bolandygyny bellemek gerek.

Täze desga Köpetdagyň eteginiň gözel künjekleriniň birinde guruldy, çünki bu ýeriň tebigaty şol maksatlar üçin amatly bolup durýar. Toplumyň gurluşygy “Myradym” hususy kärhanasy tarapyndan amala aşyrylyp, ol baş potratçy hökmünde ähli işleri talabalaýyk ýerine ýetirdi.

Toplumyň çäginde dolandyryş binasy, işgärler üçin bina, barlag-goýberiş nokady, dynç almak üçin ýer göz öňünde tutuldy. Şeýle hem it ýatagynyň hojalyk binalarynyň ikisi, her biri 20 orunlyk ithanalar, itleri naharlamak üçin kömekçi jaýlar, weterinar gullugynyň bölümleri we izolýator üçin bina guruldy. Elbetde, itleriň saklanýan jaýlarynda arassaçylygyň ähli çäreleri berjaý edildi.

Bulardan başga-da, itleri gezdirmek, şeýle hem görkezme çykyşlary üçin 1 müň orunlyk tomaşaçy münberi bolan ýörite meýdança guruldy. Onuň golaýynda türgenleşik meýdançasy bar, onda itlere baş öwretmek we tälim bermek üçin niýetlenen päsgelçilikler zolagy göz öňünde tutuldy. Awtoulaglar üçin duralgalar, şol sanda itleri daşamak üçin ýöriteleşdirilen awtoulaglara niýetlenen duralgalar, tehniki we beýleki kömekçi desgalar bar.

Toplumyň wezipesine itleriň howpsuzlygyny we oňaýly saklanylmagyny üpjün etmek, onuň gaçmak ýa-da oňa şikes ýetmek mümkinçiliginiň öňüni almak, weterinar tarapyndan gözegçilik etmek we degişli kömegi bermek, zerur bolan halatynda itleri öz wagtynda naharlamak, arassa howada gezdirmek, sanitariýa-arassaçylyk kadalaryny berjaý etmek işleri girýär.

Şeýlelikde, taslamany işläp düzenler toplumyň ýerine ýetirip biljek dürli hyzmatlaryny, şeýle hem dünýä tejribesini öwrendiler we olaryň zerurlygyny nazara aldylar. Täze desganyň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyp, gök zolaklaryň döredilendigini bellemek gerek.

Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň toplumynyň baş binasyna alyp barýan ýoluň ugrunda dabara gatnaşyjylar bu ýerde guralan suratkeşleriň we heýkeltaraşlaryň tebigatyň ajaýyp gözelliklerini — alabaýlary wasp edýän eserleriniň sergisi bilen tanyşdylar. Bu ýere ýygnananlar dürli öwüşginli işleri synlap, baýramçylyk dabarasynyň geçirilýän ýerine bardylar.

Dabara gatnaşyjylara wise-premýer, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň hem-de Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedow gutlag sözi bilen ýüzlenip, hemmeleri şanly wakalar bilen gutlady.

Milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň hem-de gözel paýtagtymyz Aşgabat şäheriniň döredilmeginiň 140 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda möhüm taryhy wakalaryň şaýady bolýarys — ýurdumyzda döwrebap medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalaryňdyr binalaryň birnäçesi gurlup ulanmaga berilýär.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hemaýat-goldawlarynyň netijesinde, halkymyzyň milli gymmatlygyna hem-de buýsanjymyza öwrülen türkmen alabaýlarymyzy ösdürip ýetişdirmek, köpeltmek, tohum arassalygyny gorap saklamak we ata-babalarymyzdan gelýän itşynaslyk sungatymyzy dowam edip, ýaş nesillerimize ýetirmek, olarda türkmen alabaýlaryna bolan söýgini artdyrmak ugrunda giň möçberli işler durmuşa geçirilýär.

Ynha, bu gün hem ýurdumyzda Türkmen bedewiniň milli baýramynyň hem-de Türkmen alabaýynyň baýramynyň giňden we dabaraly bellenilip geçirilýän günlerinde türkmen alabaýlary üçin birnäçe döwrebap binalar — Halkara “Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň toplumy, Ahal welaýatyndaky Karantin merkezi hem-de Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde gurlan merkezler dabaraly ýagdaýda ulanmaga berilýär. Bu bolsa bedew bady bilen öňe barýan eziz Diýarymyzda milli mirasymyz bolan türkmen alabaýlarynyň sarpasynyň döwlet derejesinde has-da belende göterilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr diýip, S.Berdimuhamedow belledi.

Şunuň bilen baglylykda, döwrebap toplumyň we merkezleriň ulanmaga berilmeginiň ýurdumyzda türkmen alabaýlarynyň baş sanyny köpeltmäge, tohumçylyk işlerini alyp barmaga we gadymy nesil ugurlaryny dikeltmäge hem-de türkmen alabaý itleriniň arasynda halkara derejede sergileri we bäsleşikleri geçirmäge doly mümkinçilik berjekdigine hem-de itşynaslarymyzyň işlerini döwrebap derejede alyp barmaga, Halkara “Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň işini halkara derejede täzeçe guramaga we ösdürmäge mümkinçilikleri döretjekdigine ynam bildirildi.

S.Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlary şu günki wakalar bilen gutlap, hormatly Prezidentimize türkmen alabaýlarynyň şan-şöhratyny halkara derejede has-da belende galdyrmak hem-de milli gymmatlyklarymyzy gorap saklamak ugrunda döredýän mümkinçilikleri üçin ýurdumyzyň itşynaslarynyň adyndan tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, milli Liderimize janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, alyp barýan il-ýurt bähbitli beýik işleriniň mundan beýläk-de rowaç almagyny arzuw etdi.

Soňra Ahal welaýatyndaky Karantin merkeziniň hem-de Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde gurlan tohumçylyk merkezleriniň açylyş dabaralaryna gatnaşyjylary birleşdiren teleköpri geçirildi. Göni ýaýlymlar ýurdumyzyň dürli künjeklerini synlamaga hem-de ol ýerlerde täze gurlan desgalary ulanmaga bermek mynasybetli guralýan dabaralary görmäge mümkinçilik berdi.

Sebitlerdäki täze gurlan desgalaryň öňündäki meýdançalarda welaýatlaryň estrada aýdymçylarynyň we döredijilik toparlarynyň gatnaşmagynda dürli öwüşginli çykyşlar ýaýbaňlandyryldy. Bu ýerde dolandyryş merkezleriniň ýolbaşçylary, ýaşulular we ýaşlar, tanymal itşynaslar ýygnandylar.

Teleköprä ilkinji bolup, Ahal welaýaty çykýar. Şu günki çäreler mynasybetli gutlaglardan soň, türkmen alabaýlarynyň Karantin merkeziniň açylyş dabarasy boldy.

Onuň çägi birnäçe zolaklara bölünýär. Bu ýerde degişli desgalar toplumy ýerleşdirildi. Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda, Ahal welaýatynda gurlan Karantin merkezi şeýle desgalara bildirilýän ähli talaplara kybap gelýär. Bu ýerde itleri saklamak we ösdürmek üçin oňaýly şertler döredildi. Merkeziň açylmagy tohumçylyk itşynaslygynyň toplumlaýyn düzümini ösdürmekde, halkymyzyň milli buýsanjy bolan türkmen alabaýlarynyň şan-şöhratyny artdyrmakda, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary giňeltmekde nobatdaky ädim boldy.

Soňra Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlary we Aşgabat şäheri yzygiderlilikde wideoaragatnaşyga çykýarlar, olarda türkmen alabaý itleriniň merkezleriniň açylyş dabaralary bolup geçýär.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ähli sebitlerdäki ýokary tehnologiýaly merkezleri döretmegiň taslamalaryny amala aşyrmak üçin giňden goldaw bermegi netijesinde, olar innowasion enjamlar bilen üpjün edildi. Her täze desganyň umumy meýdany 1 gektara deň bolup, şolarda sergi meýdançalary, münberler, işgärler üçin dolandyryş binalary, it ýatagynyň hojalyk binalary, 2 — 6 aýlyk güjükleri saklamak üçin ýerler, ithanalar hem-de itleri ýuwmak üçin hammamlar, weterinar hyzmaty we izolýator nokatlary ýerleşdirildi.

Bu ýerde alabaýlaryň tohumçylyk işine, olarda häsiýetli aýratynlyklary ýüze çykarmaga we berkitmäge ähli talaplar göz öňünde tutuldy, şeýle hem seçgiçileriň, itşynaslaryň, zootehnikleriň, weterinarlaryň we beýleki hünärmenleriň netijeli işlemegi üçin şertler döredildi. Merkezleriň çäklerinde awtoduralga, naharhana we beýleki desgalar göz öňünde tutuldy. Gurluşyk işleriniň barşynda ýokary ulanyş häsiýetnamalary we ekologiýa taýdan arassalygy bilen tapawutlanýan döwrebap gurluşyk serişdeleri ulanyldy.

Teleköprä gatnaşyjylaryň belleýşi ýaly, hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň agzalarynyň netijeli işlemegi üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Onuň işi ýurdumyzda itşynaslygy ösdürmäge, türkmen alabaýlaryny giňişleýin öwrenmäge we dünýä ýaýmaga gönükdirilendir.

Şu gün welaýatlarda we paýtagtymyzda açylan desgalar ata Watanymyza birkemsiz gulluk etmegiň hem-de türkmen halkynyň, onuň milli gymmatlyklarynyň we medeni mirasynyň şan-şöhratyny artdyrmak üçin ýadawsyz zähmet çekmegiň nusgalyk göreldesini görkezýän milli Liderimiziň ündewine mynasyp jogap boldy.

Dabaralara gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa türkmen alabaýlaryna çäksiz söýgüsi we olar hakynda ýadawsyz aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirmek bilen, milli Liderimize berk jan saglyk, uzak ömür hem-de döwlet Baştutany wezipesinde alyp barýan ägirt uly işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdiler.

Türkmen alabaýy häsiýetli aýratynlyklary bilen birnäçe müňýyllyklara barabar döwrüň synagyndan geçmegi başardy. Ine, bu gün hem durmuş ýolunda türkmeniň hemrasy bolan alabaýlar täze döwre gadam basýar, tohum itleri ösdürmegiň gadymy däpleri bolsa ylmyň we seçgiçiligiň öňdebaryjy gazananlaryny, tehnologik işleri ulanmak bilen, häzirki zaman görnüşinde mynasyp dowam etdirilýär.

(TDH 25.04.2021 ý.)